Türkçede doğru söyleme biçimleri, her zaman bir tartışma konusu olmuştur. “Hâlâ” ve “hayla” arasındaki fark ise uzun yıllardır dilin en çok merak edilen meselelerinden biridir. Peki, bu iki kelime arasındaki fark nedir? Doğru kullanım hangisidir? Bu yazıda, sadece dil bilgisi kurallarıyla sınırlı kalmayıp, gerçek hayattan örneklerle de zenginleştirilmiş bir bakış açısı sunmak istiyorum. Hadi, kelimelerin ardındaki hikâyelere birlikte göz atalım.
Türkçede “hâlâ”, sürekliliği ifade eden bir bağlaçtır. Bir durumun devam ettiğini veya geçerli olduğunu belirtmek için kullanılır. Örneğin, “Hâlâ iş yerinde çalışıyor” cümlesi, bir kişinin uzun bir süredir ve şu anda da iş yerinde çalıştığını anlatır. Burada hâlâ, zamanın geçmesine rağmen bir şeyin devam ettiğini gösterir.
Bunu, sokaklarda sıklıkla duyabileceğimiz bir örnekle pekiştirelim. Genç bir adam, yaşlıca bir kadına yaklaşır ve ona sorar: “Hâlâ burada mı oturuyorsunuz?” Kadın gülümsedikçe, zihnimizde zamanın nasıl akıp geçtiğini ve aralarındaki ilişkiyi hayal edebiliriz. Bazen “hâlâ” kelimesi, geçmişin izlerinin bugüne taşınmasını anlatan bir bağlamda kullanılır. Birçok insan için “hâlâ”, zamanın bir anlam taşıdığını hatırlatır.
“Hayla”, doğru bir kelime değildir ve Türkçede yanlış bir biçimde kullanılmaktadır. Bu kelime, halk arasında “hâlâ”nın yanlış bir şekilde söylenmesinden doğmuştur. Özellikle bazı yörelerde, dildeki bu bozukluk, sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bununla birlikte, dilbilgisel olarak “hayla” kelimesi yanlış kabul edilir. Türk Dil Kurumu (TDK) da, bu kelimenin yanlış kullanıldığını belirtmektedir.
Dilin evrimi ve günlük yaşamda dilin nasıl şekillendiği üzerine yapılan incelemeler, “hayla”nın halk arasında giderek yerleştiğini ortaya koymaktadır. Ancak, doğru Türkçe kullanımı için “hâlâ” kelimesinin tercih edilmesi gerekmektedir.
Kelimeler, bazen sadece dildeki bir ifadenin ötesine geçer; toplumsal ve cinsiyetle ilişkili anlamlar da taşır. Türkçede bir kelimenin nasıl kullanıldığı, erkeklerin ve kadınların bakış açılarını da yansıtabilir. Erkekler genellikle dildeki doğru kullanımla daha fazla ilgilenirken, kadınlar toplumsal anlamları ve kelimelerin arkasındaki duygusal yanları daha fazla göz önünde bulundurabilirler.
Örneğin, erkekler çoğu zaman pratik ve net olma eğilimindedirler. Bu nedenle, “hâlâ” kelimesinin doğru kullanımına dikkat ederken, “hayla” kelimesini yanlış bir biçimde kullanmayı genellikle pek kabul etmezler. Onlar için dilde doğruluk, iletişimin temeli olarak önemlidir.
Kadınlar ise dilin daha çok toplulukla ve duygusal bağlarla ilişkili tarafına odaklanabilirler. Bu yüzden bazen “hayla”nın yanlış kullanımını, bir süreklilik anlatımının daha sıcak ve yakın bir şekilde aktarılmasına hizmet eden bir yöntem olarak görebilirler. Kadınların bu tür küçük dilsel nüanslara dikkat etmeleri, toplumsal bağları güçlendirme amacını güder. Tabii, burada önemli olan doğru kullanımı savunmak ve yanlışın farkında olmak.
Bir öğretmen, sınıfındaki öğrencilere doğru Türkçe kullanımını anlatmaya çalışırken, “Hâlâ okula geliyorsunuz mu?” gibi yanlış bir kullanım örneği verir. Öğrenciler şaşkın bir şekilde öğretmene bakarken, doğru kullanımı anlatarak, onlara dilin güzelliklerini ve doğruluğunun önemini anlatır.
Başka bir örnek ise, bir ailenin akşam sohbeti sırasında ortaya çıkar. Anne, “Hâlâ televizyon izliyor musun?” diye sorar ve bu basit soru, ailenin geçmişteki paylaşımlarını ve hâlâ süregelen ilişkilerini simgeler. Ancak, yanlış bir biçimde “hayla” sözcüğünü kullanan biri, dilin ne kadar hassas ve dikkat edilmesi gereken bir konu olduğunu hatırlatır.
Türkçenin doğruluğunu savunurken, dilin toplumsal rolünü de unutmamalıyız. “Hâlâ” kelimesinin doğru kullanımı, yalnızca bir dilbilgisel kuraldan ibaret değildir; aynı zamanda geçmişin izlerini, bugünün süregelen ilişkilerini anlatır. Ancak, “hayla”nın yanlış bir kullanım olduğunu bilmek, dilin evrimini anlamak ve doğruyu savunmak da bir o kadar önemlidir.
Peki ya siz, “hâlâ” mı “hayla” mı diyorsunuz? Kendi çevrenizde, doğru kullanım ve yanlış kullanım arasındaki farkı nasıl görüyorsunuz? Kelimelerin günlük hayatınızdaki yeri nedir? Fikirlerinizi paylaşmak ister misiniz?