Günlük İzler Yazılar

Aşağıda “Mimoza diğer adı nedir?” sorusunu, toplumsal yapı ve birey etkileşimi merceğinden süzen bir araştırmacının bakışıyla ele alan, sosyolojik analiz içeren özgün bir blog yazısı var. Amacım okuyucuyu kendi toplumsal deneyimlerini de sorgulamaya davet etmek. Bir Araştırmacının Meraklı Başlangıcı: İsmin Ötesinde Toplumsal Bir Soru Sosyolog gözüyle düşünürken, kimi küçük gibi görünen sorular aslında büyük toplumsal bağlara açılan kapılar olabilir. “Mimoza diğer adı nedir?” sorusu, yalnızca botanik bir merak değil; bir ismin anlatamadığı kimlik arayışı, dilsel kültür aktarımı, sembolik anlam dünyası ve normlarla örülü toplumsal düzenin içinden okunacak bir pencere olabilir. Bu yazıda, mimozanın halk dilinde kullanılan adı üzerinden, toplumsal normları,…

Özel Kolluk Hangileri? Güvenlik, Cinsiyet ve Adalet Üzerine Düşünmek Toplumsal düzenin korunması sadece devletin kolluk kuvvetlerinin değil, aynı zamanda özel kurumların da sorumluluğu haline geldi. Ancak güvenliği konuşurken, çoğu zaman “insan”ı ve onun duygusal, kültürel, hatta toplumsal kimliğini unutuyoruz. Ben, konulara farklı açılardan bakmayı seven biri olarak bugün özel kolluğu; sadece görev tanımlarıyla değil, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve adalet ekseninde konuşmak istiyorum. Çünkü güvenlik sadece bir görev değil, bir toplum bilinci meselesi. Özel Kolluk Nedir ve Hangileridir? Özel kolluk, genel kolluk kuvvetlerinden (polis, jandarma gibi) farklı olarak, belirli bir alanın veya kurumun güvenliğinden sorumlu olan, kanunla yetkilendirilmiş kolluk birimleridir. Bunlara…

Yiyecem Nasıl Yazılır? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Dil Serüveni Bazı kelimeler vardır ki, sadece yazımı değil; onların ardındaki kültür, duygu ve kimlik de tartışılır. “Yiyecem” kelimesi de tam olarak böyle bir kelime. Yazımını düşünürken bile, bir yandan Türkçenin bölgesel renklerini, diğer yandan küresel dil dönüşümünü fark ederiz. Bu yazıda, “Yiyecem nasıl yazılır?” sorusuna sadece dilbilgisel değil, aynı zamanda kültürel, toplumsal ve evrensel bir gözle bakacağız. — Yiyecem mi, Yiyeceğim mi? Yazımın Temel Noktası Dilbilgisel olarak doğru kullanım “yiyeceğim” şeklindedir. Türk Dil Kurumu (TDK) yazım kurallarına göre, fiil köküne gelecek zaman eki “-ecek / -acak”, şahıs ekleriyle birleştiğinde “yiyeceğim, yiyeceksin,…

Hesap Dini Olarak Ne Demek? Psikolojik Bir Bakış Açısıyla İrdeleme Bir psikolog olarak insan davranışlarını anlamaya çalışırken, sıkça karşılaştığım bir kavram vardır: “Hesap dini”. Bu terim, yalnızca dini bir olgu olmanın ötesine geçer, psikolojik açıdan da derin anlamlar taşır. İnsanlar, hayatlarının her alanında bir tür hesap yapma ihtiyacı duyarlar: ne kadar sevildikleri, ne kadar başarı sağladıkları, ne kadar değerli oldukları. Peki, hesap dini olarak ne demek? Bu kavramı, bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji boyutlarıyla analiz ettiğimizde, hem bireysel hem de toplumsal anlamda karmaşık bir yapının şekillendiğini görebiliriz. Bilişsel Psikoloji Boyutu: Hesap Yapma ve Zihinsel Süreçler Bir insan, “hesap dini”ne nasıl…

Pembe Oda Cezaevi Ne Demek? “Ödül” Diye Sunulan Mahremiyetin Politikası Açık konuşayım: “pembe oda”yı bir hak gibi anlatan dilden rahatsızım. Cezaevlerinde evli mahpusların eşleriyle mahrem görüşmesine izin veren bu uygulama, adı gibi yumuşacık bir vaadi temsil ediyor gibi görünse de özünde bir ödül rejimi. Yani devlet “iyi hal” gösterenlere, kurumun müsaitliğine göre, evlilik içi cinselliği sınırlı sürelerle “bahşediyor.” Peki bu gerçekten aile bağlarını güçlendiren bir sosyal politika mı, yoksa mahremiyeti idarenin takdirine bağlayan paternalist bir kontrol mekanizması mı? Pembe Oda: Bir Hak mı, Bir Ödül mü? “Pembe oda”, mevzuatta “eş görüşmesi ödülü” olarak geçiyor. Kapalı ceza infaz kurumlarındaki evli hükümlü…

Güvence Parası Nedir? Ekonomik Denge, Bireysel Tercihler ve Toplumsal Refah Üzerine Bir Değerlendirme Bir ekonomist için her karar, kıt kaynaklar ile sınırsız ihtiyaçlar arasındaki bitmeyen bir denklemdir. İnsanlar ve kurumlar, geleceğe dair belirsizlikleri azaltmak için çeşitli mekanizmalar geliştirirler. Bu mekanizmalardan biri de “güvence parası” kavramıdır. Ekonomik anlamda güvence parası, bir tarafın sözleşmeye bağlı taahhüdünü güçlendirmek, karşı tarafın riskini azaltmak ve işlem maliyetlerini dengelemek için ödenen tutardır. Ancak bu kavram, sadece bir “teminat” değil, aynı zamanda piyasanın güven inşasının da göstergesidir. Ekonomik Perspektiften Güvence Parası Güvence parası, bireylerin veya firmaların ekonomik kararlarında bir “sigorta” işlevi görür. Tıpkı piyasadaki risk primi gibi,…

MDF Kaplama Mobilya Boyanır mı? – Kadınlar Empatiyle, Erkekler Çekiçle Yaklaşır! Evde sıkıldığınız bir anda gözünüze takılan o sehpa… Yıllardır aynı renkte, aynı sıkıcılıkta. İçinizden bir ses “Şuna iki fırça çalsam, bambaşka olur!” diyor. Ama diğer ses, tıpkı babanız gibi temkinli: “MDF kaplama boyanmaz, o iş öyle kolay değil!” Eh, işte tam burada eğlenceli bir tartışma başlıyor: MDF kaplama mobilya boyanır mı, boyanmaz mı? Ve asıl önemli soru: Bunu yaparken kadınlar ve erkekler nasıl iki farklı evrende yaşıyor gibi davranır? Bir Kadın Gözünden: “Empatiyle Yaklaş, Fırçanı Sevgiyle Tut!” Kadınlar meseleye genellikle duygusal bir yerden yaklaşır. Mobilyaya bakar ve der ki:…

Elif ve Hemze Neye Denir? Türkçede ve Arap Alfabesinde Anlamı ve Kullanımı Türkçe’nin kökenlerinde ve dil yapısında önemli bir yere sahip olan “elif” ve “hemze” harfleri, hem fonetik anlamda hem de kültürel bağlamda derin bir anlam taşır. Özellikle Arap alfabesinde yer alan bu iki harf, Türkçeye geçmiş olan kelimelerle birlikte kullanılarak dilin yapısına etki etmiş, toplumların tarihsel süreçlerinde önemli bir yer edinmiştir. Peki, “elif” ve “hemze” ne anlama gelir ve nasıl kullanılır? Bu soruyu, hem dilsel hem de kültürel bir perspektiften inceleyelim. Elif: Arap Alfabesinin İlk Harfi Elif, Arap alfabesinin ilk harfi olup, Türkçeye de Arap harflerinin kullanıldığı dönemde geçmiş…

Kapalı Yüzme Havuzuna Giderken Ne Alınır? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Samimi Bir Yolculuk Bazen bir kapalı yüzme havuzuna gitmek, sadece yüzmekle ilgili değildir. Kimimiz için bu, stresli bir haftanın ardından suyla buluşarak arınmak anlamına gelirken, kimimiz için sosyal bir buluşma, kimimiz içinse sağlıklı bir yaşam rutinidir. Farklı kültürlerde ve toplumlarda da bu deneyim bambaşka anlamlara gelebilir. O hâlde gelin, “kapalı yüzme havuzuna giderken ne alınır?” sorusuna sadece bir alışveriş listesi gibi değil, aynı zamanda kültürel ve kişisel bir ritüel gibi bakalım. — Hazırlığın Evrensel Boyutu: Suya Girmeden Önce Dünyanın Ortak Paydası Kapalı havuza giderken yanınıza almanız gerekenler, coğrafya fark etmeksizin…

Kanun: Tınısıyla Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Adaletin Yankısı Bir müzik aleti sadece bir ses kaynağı değildir; kültürün, tarihsel birikimin ve toplumsal değerlerin taşıyıcısıdır. Kanun da tam olarak böyle bir çalgıdır. Onun telli yapısı, parmakların zarif dokunuşlarıyla birleşerek hem bireysel hem de kolektif hikâyelerimizi anlatır. Bu yazıda, kanunu sadece müzikal bir enstrüman olarak değil, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi önemli kavramlarla birlikte ele alarak, hepimizi düşünmeye davet ediyorum. Kanunun Kimliği: Tınıdan Fazlası Kanun, Orta Doğu’dan Osmanlı’ya, Kuzey Afrika’dan Anadolu’ya kadar geniş bir coğrafyada kültürlerin ortak sesi olmuş telli bir çalgıdır. Zengin ve kristal netliğinde bir ses sunan bu enstrüman,…